In dit hoofdstuk wordt per deelgebied ingegaan op het ruimtegebruik. Vervolgens wordt ingegaan op de thema’s ‘autonome ontwikkeling woningbouw’, ‘recreatiefuncties’ en ‘scheepvaart’

Aan de binnenzijde van deelgebied Passewaaij zijn enkele woonclusters langs de dijk gesitueerd. In dijkvak 2 bevindt zich binnendijks Buurtschap Sprokkelenburg (deels monumentaal). Hier staan ook enkele woningen in het dijktalud. Binnenwaarts bij dijkvak 4 en 5 zijn enkele woningen aan de Zennewijnenseweg dichtbij de huidige dijk gelegen.

Binnendijks is het grootste gedeelte van het terrein rondom de dijk in eigendom van particulieren en in gebruik voor agrarische doeleinden of als tuin. Tussen de Ophemertsedijk en de Inundatiedijk liggen binnendijks enkele particuliere volkstuinen op het terrein van de gemeente Tiel. Buitendijks is een deel rondom de dijk in beheer van Staatsbosbeheer. De eigenaar van de steenfabriek (Wienerberger B.V) heeft ook het eigendom van enkele percelen buitenwaarts. De uiterwaarden van Passewaaij zijn in beheer van Stichting Wetlands Passewaay.

Ter plaatse van dijkvak 3, in het voormalige agrarische gebied tussen de Kruisstraat en de Ophemertsedijk in Tiel worden drie buitenplaatsen gerealiseerd. In totaal worden er 18 woningen gebouwd als onderdeel van het plan buitenplaats Kruisstraat. Ter plaatse van dijkpaal TG019 wordt een woning op ca. 20 meter van de dijk gerealiseerd.

Buitendijks bevinden zich enkele woningen dicht aan de dijk (kernzone), onder andere bij dijkvak 1 tussen dijkpaal TG010 tot TG011 en bij dijkpaal TG012. In dijkvak 5 (TG026 en TG031) staan aan de buitenzijde enkele gebouwen die onderdeel zijn van de bebouwing op het terrein van de steenfabriek van Wienerberger. De steenfabriek is op een hoog voorland aangelegd.

In dijkvak 6 ligt aan beide zijden van de dijk particulier terrein. Er staan hier geen woningen. Vanaf TG037 in dijkvak 7 begint het dorp Zennewijnen. Hier liggen enkele woningen dicht bij de dijk. In dijkvak 8 tot TG043 liggen buitendijks enkele woningen en tuinen zeer dicht bij de dijk. Ten zuiden daarvan ligt aan beide zijden van de dijk particulier terrein. In dijkvak 9 ligt aan beide zijden van de dijk particulier terrein. Ter hoogte van TG053 liggen enkele woningen. In het meest oostelijke deel van dijkvak 10 liggen aan beide zijden van de dijk particuliere woningen en tuinen, verderop ligt ook grond van de gemeente West Betuwe (voorheen Neerijnen).

De woning op de Waalbandijk 61 is aangekocht en wordt gesloopt.

Aan de binnenzijde van de dijk de liggen verschillende particuliere percelen met landbouwgrond en/of woningen. Langs dijkvak 11 en 12 liggen vlak langs de dijk particuliere woningen die kunnen conflicteren met een binnenwaartse versterking. Daarnaast bevinden zich enkele huizen met erfbeplanting welke met de rug naar de kronkelwaarddijk gelegen zijn. Enkele oude huizen bij de stoepen van de Molenstraat en Kapelstraat, zoals restaurant ‘Het Dijkhuis’ zijn wel op de dijk gericht. Over het gehele tracé bevinden zich veel dijktrappen en aan de buitenzijde van de dijk in dijkvak 11 (TG058 – TG 164) bevinden zich overtuinen, waarop boomgaarden, paardenweides en akkerbouw plaatsvindt.

In dijkvak 13 tot 15 bevindt zich langs de dijk lintbebouwing. De woningen liggen iets verder van de dijk dan in de dorpskern van Ophemert.

Zowel binnen- als buitendijks liggen direct aan de dijk meerdere percelen van particulieren, de gemeente en stichting tot behoud van het landgoed Linschoten en Wienerberger.

De huidige bebouwing ligt zeer dicht op de dijk. In de toekomstige situatie wordt ter plaatse van dijkvak 16 de woningbouwlocatie Molenblok (TG084+50 enTG086) ontwikkeld. Aan de binnenzijde van dijkvak 17 (globaal tussen de Kerkstraat en de Molenstraat) is beperkt bebouwing van het dorp Varik aanwezig. Aan de binnenzijde van dijkvak 18 (globaal tussen de Molenstaat en de Grotestraat) is nagenoeg aaneengesloten bebouwing van het dorp Varik aanwezig. De bebouwing in dijkvak 17 en 18 ligt vrij dicht bij de huidige dijk.

In dijkvak 16 ligt buitendijks van noord naar zuid terrein van stichting G. Ribbius tot behoud van het Landgoed Linschoten en van de Staat. Binnendijks ligt van noord naar zuid particulier en gemeentelijk terrein. Ter hoogte van dijkvak 17 en 18 behoort het buitendijkse gebied tot de Staat. Het binnendijkse gebied is grotendeels bij particulieren in eigendom.

Waalbandijk 2d is door het waterschap aangekocht t.b.v. de dijkversterking.

In dijkvak 20 zijn drie woningen aanwezig op enige afstand van de waterkering (zie ook figuur waardenkaart). In dijkvak 21 ter hoogte van TG112-114 ligt het bebouwingsdeeltraject Donkerstraat. Deze woningen hebben relatief lange tuinen, waarbij de schuren veelal relatief dicht bij de dijk zijn gesitueerd. Tevens wordt in dit dijkvak ter hoogte van TG109 en TG110 een woningbouwontwikkeling voorzien (Donkerstraat).

De grond buitendijks in dijkvak 19 wordt beheerd door De Staat. Tussen TG104+60 – TG114 is de grond buitendijks van Staatsbosbeheer met uitzondering van een klein perceel tussen TG111 en TG112 dat in bezit is van een particulier. Tussen TG114 en TG118 is de grond buitendijks van particulieren.
De grond binnendijks in dijkvak 19 is in het noordelijk deel voornamelijk van Staatsbosbeheer en vanaf TG099 van een aantal particulieren. In dijkvak 20 en 21 is de grond binnendijks van diverse particulieren, waaronder Heijmans Vastgoed ter hoogte van TG110 (woningbouwontwikkeling Donkerstraat).

Aan de binnenzijde van de dijk liggen verschillende particuliere percelen met landbouwgrond en/of tuinen, woningen en opstallen. In dijkvak 22 (over de hele lengte) en in dijkvak 23 (t.p.v. TG123 en TG 124) liggen de woningen van Heesselt vlak tegen de huidige dijk. Ook in dijkvak 24 liggen bij TG TG128 en 129+80 woningen aan de binnenzijde vlak bij de dijk. Hier loopt nog een A-watergang tussen de dijk en de woningen. De woningen zijn toegankelijk vanaf de dijk. Aan de buitendijkse kant van Heesselt liggen drie (oorspronkelijk vier) voormalige vlak bij de dijk, bij TG 121 in dijkvak 23.

Aan de binnenzijde van de dijk liggen verschillende particuliere percelen met landbouwgrond en/of tuinen, woningen en opstallen. Langs het hele deeltraject liggen lokaal individuele woningen / percelen binnen het plangebied. In dit deelgebied liggen de woonkernen Esterweg (dijkvak 27b), Zandstraat (dijkvak 28) en Opijnen (dijkvak 29 en 30). Veel woningen zijn momenteel ontsloten vanaf de dijk.

Specifieke aandachtspunten vormen de woningen Waalbandijk 98 t/m 104 en Waalbandijk 33 en 36. Waalbandijk 98 en 100 is een deeltraject van twee woningen, ter plaatse van dijkpaal TG138. Waalbandijk 98 staat tegen het talud van de dijk. Er is ter plaatse van Waalbandijk 98 een constructie aanwezig in de huidige binnenteen. Waalbandijk 100 staat op circa 9 meter van de huidige teen. Waalbandijk 102 ligt op circa 30 meter van de dijk en ligt hiermee verder van de dijk dan de omringende woningen. Waalbandijk 104 is gelegen ter plaatse van TG 143+50. De gevel van de woning ligt op circa 4 m uit de huidige binnenteen. Waalbandijk 33 ligt aan de binnenzijde van de dijk ter plaatse van dijkpaal TG154. Hier is tevens een constructie ter plaatse van de woning aanwezig. Waalbandijk 36 ligt aan de buitenzijde van de dijk ter plaatse van dijkpaal TG155. Deze woning ligt op dijkhoogte.

Bij Opijnen ligt het dorp dicht aan de dijk. In het oostelijk deel is de dijk een schaardijk[1] (TG167+065 tot en met TG170+050) waar het dorp dus alleen door de dijk van de Waal wordt gescheiden. Een drietal woningen ligt iets hoger gelegen, tegen/in de dijk.

In het westelijk deel (TG170+50 tot en met TG171+080) van Opijnen grenst de dijk aan het buitendijks gelegen Bitumarinterrein.

[1] Een schaardijk is een winterdijk, die in tegenstelling tot een normale winterdijk direct aan het zomerbed ligt. De rivier heeft aan deze zijde van de rivier dus geen uiterwaard.

Aan de westzijde van dijkvak 33 ligt de dijk dwars op de Waal. Hier is binnendijks het terrein van de voormalige steenfabriek (Bitumarin) gelegen, met aan de zuidzijde de voormalige haven van de voormalige steenfabriek op een hoog voorland. Aan de binnenzijde bij dijkvak 34 ligt het voormalig directeurshuis van de steenfabriek. Deze woning ligt op het niveau van de dijk in het dijktalud en is een Rijksbeschermd monument. Ter plaatse van dijkvak 34 en 35 ligt buitenwaarts parallel aan de dijk een recreatieve visplas.

Aan de binnenzijde van deelgebied Rijswaard zijn drie dorpen dicht langs de waterkering gelegen: Opijnen (dijkvak 33), Neerijnen (dijkvak 37) en Waardenburg (dijkvak 40). Langs dijkvak 35 en 36 ligt dicht langs de dijk een cluster van bebouwing, dat mogelijk ook kan conflicteren met een binnenwaartse versterking.

Aan de binnenzijde van dijkvak 38, 39 en 40 liggen de landgoederen van kasteel Neerijnen en kasteel Waardenburg. Kasteel Waardenburg ligt in dijkvak 40 in de beschermingszone van de dijk en kasteel Neerijnen ligt aan de binnenzijde van dijkvak 39, buiten de beschermingszone van de dijk.

Binnendijks is het grootste gedeelte van het terrein rondom de dijk in beheer van de gemeente West Betuwe. In dijkvak 38 (tussen TG184 en TG185) bevinden zich enkele particuliere percelen. Deze zijn in beheer van de Hervormde diaconie van Neerijnen en Swemer. Buitendijks liggen direct aan de dijk meerdere percelen van particulieren, waarvan meer dan 90% eigendom is van Stichting Geldersch Landschap en Kastelen. Ten westen van Opijnen (dijkvak 33) en rondom de A2 (dijkvak 41) is een deel van het gebied in eigendom van de Staat (Infrastructuur en Water). Rondom de spoorlijn (dijkvak 41) zijn Railinfratrust B.V. en de gemeente eigenaar.

Autonome ontwikkeling woningbouw

Langs de waterkering worden er meerdere woningbouwprojecten gerealiseerd. Het uitgangspunt voor deze woningbouwprojecten is dat de dijkversterking robuust wordt uitgevoerd, zodat bij een volgende dijkversterking na 2075 de woningen behouden kunnen blijven op de huidige locatie. Hiertoe wordt het de ophoging van het maaiveld voor de berm bij Molenblok en Slingerbos doorgetrokken, waarbij de woningen op het verhoogde maaiveld gerealiseerd kunnen worden. In onderstaande tabel staan de woningbouwprojecten voor de dijkversterking weergegeven.

Dijkvak Woningbouwproject Aantal woningen
3 Buitenplaatsen Kruisstraat 1
10 Slingerbos 15 – 20
10 Goossen-Janssenstraat 2
16 Molenblok 10
21 Donkerstraat / Heijmans 5
Woningbouwprojecten bij dijkversterking Tiel-Waardenburg

Daarnaast is bij Opijnen het woningbouwproject Blauwe Waal gerealiseerd. Hier wordt de berm aangebracht binnen het eigendom van WSRL.

Recreatiefuncties
Langs de dijk liggen een aantal horecagelegenheden. Iets verder van de dijk liggen enkele campings en door het plangebied heen, liggen wandelroutes.

Scheepvaart
De Waal is samen met de Merwede de breedste en drukst bevaren rivier van Nederland. Het is een hoofdtransportas voor de scheepvaart. De waterstand van de Waal ter plaatse van het plangebied is afhankelijk van de waterafvoer van de rivier de Bovenrijn.